AI-verordening: kansen en risico’s voor bedrijven in Rotterdam

Met de snelle opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) ontstaan er niet alleen technologische mogelijkheden, maar ook nieuwe juridische uitdagingen. Matthijs Gardien, partner bij het Rotterdamse advocatenkantoor Ploum en specialist in IT-recht, duikt in de consequenties van de nieuwe AI-verordening en wat dit betekent voor bedrijven.

AI in de Rotterdamse haven

De Rotterdamse haven, als knooppunt van logistiek en innovatie, profiteert volop van de mogelijkheden die AI biedt. Denk aan efficiëntere logistiek, betere planning en voorspellende analyses. Toch brengt de recent ingevoerde AI-verordening ondernemers in de haven voor nieuwe vragen:

• Hoe kun je AI verantwoord inzetten?
• Welke risico’s brengt AI met zich mee?
• Hoe zorg je voor naleving van de regelgeving?

“AI is geen toekomstmuziek, het is hier en nu,” stelt Matthijs Gardien. Hij verwijst naar de lange geschiedenis van AI, van IBM’s Deep Blue tot moderne toepassingen zoals ChatGPT. Voor bedrijven in de haven biedt AI grote kansen, maar goede voorbereiding is cruciaal.

Wat is de AI-verordening?

De Europese AI-verordening is uniek in de wereld en introduceert een uitgebreid wetgevingskader dat risico’s rond AI reguleert. De kern van de verordening draait om het indelen van AI-systemen in risicocategorieën:

• Verboden toepassingen: Zoals het voorspellen van crimineel gedrag via beveiligingscamera’s.
• Hoge-risico-systemen: Denk aan machine learning voor logistieke optimalisatie of gezichtsherkenning in toegangscontrole. Deze categorie vereist strikte naleving, zoals transparantie, menselijke tussenkomst en verantwoord datagebruik.

“Naleving is cruciaal,” waarschuwt Matthijs. “Boetes kunnen oplopen tot miljoenen euro’s en zijn gekoppeld aan de omzet van bedrijven. De AI Act is geen tandeloze tijger.”

Kansen én uitdagingen

De voordelen van AI zijn groot. Van het voorspellen van wachttijden van schepen tot robots die repetitieve taken overnemen, AI kan de haven efficiënter en duurzamer maken. Dit is een kans, zeker in tijden van een krappe arbeidsmarkt.

Toch brengt AI ook uitdagingen met zich mee. Bedrijven zijn niet altijd bewust van hun AI-gebruik of het risiconiveau van hun toepassingen. “Een systeem dat liftdeuren opent met gezichtsherkenning valt bijvoorbeeld onder de hoge-risicocategorie,” legt Matthijs uit. Ook bedrijven die AI gebruiken – en niet alleen ontwikkelen – dragen verantwoordelijkheid.

Concurrentie en toekomstperspectief

Er bestaat zorg dat de strikte Europese AI-verordening de concurrentiepositie van bedrijven kan schaden, zeker in vergelijking met landen als de VS, waar minder regelgeving is. “Maar de Europese aanpak biedt ook voordelen,” zegt Matthijs. “Onze aanpak beschermt burgers en maakt AI betrouwbaarder. Net zoals bij de AVG kan de AI-verordening wereldwijd als blauwdruk dienen.”

De toekomst van AI is volgens Matthijs veelbelovend: “Over vijf tot tien jaar zullen bedrijfsprocessen grotendeels door AI worden uitgevoerd, zeker in sectoren zoals de haven. We staan aan het begin van een revolutie die onze manier van werken volledig zal veranderen.”

Praktische tips voor bedrijven

Wat kun je als ondernemer in de Rotterdamse havensector nu al doen om voorbereid te zijn op de AI-verordening?

• Breng in kaart waar je AI gebruikt. Veel bedrijven realiseren zich niet dat systemen die zij als gewone software beschouwen, AI-elementen bevatten.
• Beoordeel het risiconiveau van je AI-systemen. Valt een toepassing onder de hoge-risicocategorie? Zorg dan voor naleving van de eisen.
• Houd de regelgeving in de gaten. De verordening treedt gefaseerd in werking vanaf februari 2025.
• Schakel juridische expertise in. De regelgeving is complex en juridisch advies kan boetes en verrassingen voorkomen.

Europa als AI-pionier

De AI-verordening markeert een nieuwe stap in de technologische en juridische ontwikkeling. Voor bedrijven biedt het niet alleen uitdagingen, maar ook kansen om AI op een verantwoorde manier in te zetten en zo efficiënter en veiliger te werken. Zoals Matthijs Gardien benadrukt: “Begin nu met het in kaart brengen van jouw AI-gebruik. Wie goed voorbereid is, kan optimaal profiteren van de kansen die AI biedt.”